Column Cobouw: De Nederlandse School voor organiseren in een crisissituatie – niet doen!
Ik probeer in deze coronatijd positief te blijven en niet te mopperen over alles wat verkeerd wordt ingeschat of onhandig wordt gecommuniceerd. Ik realiseer me dat we gewoon allemaal te maken hebben met een vervelende crisis en dat we er met elkaar het beste van moeten maken.
We leven tenslotte nog steeds in een heel gaaf land, zoals onze demissionaire premier dat zo treffend uit kan drukken. Alleen, hoe gaaf is ons land eigenlijk? Als we de media mogen geloven bungelen we onder aan de lijstjes over vaccinatiesnelheid en IC-capaciteit en staan we boven aan de lijstjes met besmettingsaantallen.
Genoemde redenen voor deze positie zijn decentralisatie en marktwerking in de zorg met veel autonomie en gepolder in de regio, en tegelijk aangestuurd met een borduurwerk aan protocollen en richtlijnen. Onder normale omstandigheden functioneert dit stelsel prima. In 2020 werd ons zorgstelsel zelfs nog tot een van de beste van Europa aangemerkt.
In crisissituaties blijkt het stelsel minder goed te functioneren. Decentralisatie leidt tot versnippering en tot onnodig tijdsverlies omdat het welbekende wiel meervoudig wordt uitgevonden. Marktwerking leidt tot uitholling van de robuustheid die juist in crisistijden nodig is. Centrale regie helpt tegen de versnippering. En je ziet dat, als centrale regie wordt genomen, het meteen begint te draaien, alleen een paar maanden nadat de rest van Europa op stoom is gekomen.
Je zou het bijna vergeten, maar naast corona is er nog een andere crisis gaande. De klimaatcrisis. Deze gaat langzamer, maar heeft een veel grotere impact. Ook bij deze crisis zal onze Nederlandse School van organiseren en polderen niet helpen. We staan in Nederland voor een enorme verbouwing om deze klimaatcrisis deels te keren en deels het hoofd te bieden.
Over ambities en doelen maak ik me niet veel zorgen. Maar wel over de aanpak. Nu al zien we dat honderden gemeenten met de beste bedoelingen zelf een aanpak willen ontwikkelen voor duurzaamheid. We weten al dat er een gebrek zal zijn aan goed geschoolde mensen. We kunnen het ons helemaal niet veroorloven om ze zo decentraal in te zetten. Wanneer schakelen we in deze crisis over naar de broodnodige crisisorganisatie, komt er meer centrale regie, bouwen we robuustheid in en gaan we meters maken?
Jacolien Eijer, directeur verenigingsbureau Koninklijke NLingenieurs
