Onlangs hebben we binnen onze vereniging de effectiviteit van de bouwvrijstelling voor stikstof in beeld gebracht. Sinds 1 juli 2021 geldt in de bouw een vrijstelling voor bouw- sloop en eenmalige aanlegactiviteiten. In het kort de bouwvrijstelling. Er is hiermee een knip gemaakt tussen de bouw en het gebruik van een bouwwerk. De milieubelasting tijdens de bouw is immers altijd tijdelijk. Het uitgangspunt voor deze regeling was om bouwprojecten weer mogelijk te maken.

Experts van onze lidbedrijven geven aan dat de vrijstelling grosso modo doet wat hij moet doen: bouwprojecten doorgang laten vinden. Daarbij zijn er wel onzekerheden en kanttekeningen. Zo zijn opdrachtgevers niet altijd op de hoogte van de vrijstelling, of willen ze soms alsnog een stikstofberekening om achter de hand te hebben. En juist die berekeningen kunnen weer discussie opleveren. En hoe lang mag een aanlegfase duren? Iedere opdrachtgever vult dat naar eigen inzicht in, waardoor eenduidigheid ontbreekt wat tot onzekerheid en terughoudendheid leidt in de sector.

Toch is het eerst en vooral goed nieuws dat de bouwvrijstelling lijkt te werken. We hebben een wooncrisis en bouwen is zeker niet de enige maar wel een belangrijk deel van de oplossing.

Minstens zo relevant is een andere constatering van de stikstofexperts in onze achterban. De stikstofbelemmeringen in de bouw hebben ertoe geleid dat innovaties richting emmissieloos bouwen bijna onvermijdelijk werden. Met investeringen door bedrijven en opdrachtgevers tot gevolg. Denk bijvoorbeeld aan emissieloos materieel, circulair bouwen, industrialisatie van het bouwproces en slimmere logistiek.

Dit sluit aan bij het betoog van economen als Mazzucato die stellen dat de overheid een belangrijke rol speelt bij innovatie en vernieuwing. Door enerzijds normen te stellen en daarmee de bestaande werkwijze te begrenzen. En door te investeren. In het geval van stikstof blijkt dat zo’n begrenzing leidt tot versnelling van kennisontwikkeling en innovatie. Laten we deze versnelling niet weer kwijtraken nu de stikstofgrens iets is verlegd.