Woensdag 28 september vond ons mini-congres over de hybride warmtepomp plaats. De aanleiding was het nieuwe beleid van de Rijksoverheid om vanaf 2026 de hybride warmtepomp te verplichten bij vervanging van de CV-ketel. Een maatregel die flinke impact heeft op de warmtetransitie. Samen met Laura de Ruiter van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Susanne van Suylekom van Vattenfall en Rik Altena van DWA werd onder begeleiding van Marc Londo van de NVDE het gesprek gevoerd.*

Nieuw beleid
Vanaf 2026 is een efficiëntere vorm van verwarmingsinstallatie verplicht bij vervanging van de CV-ketel. De Rijksoverheid richt zich daarbij op de hybride warmtepomp, maar in principe is het beleid techniek-neutraal. Het beleid maakt onderdeel uit van een brede aanpak met als doel de warmtetransitie te versnellen. Om te komen tot dit nieuwe beleid waren de volgende uitgangspunten van belang: het beleid past bij de huidige bouwregelgeving, het beleid moet uitvoerbaar en naleefbaar zijn, er ontstaan geen onbedoelde effecten en er moeten uitzonderingen mogelijk zijn.

Een eerste actieplan is gemaakt en de komende jaren wordt het beleid verder ontwikkeld. Als eerste stap komt er een voorlichtingscampagne aan woningeigenaren. Daarnaast wordt de komende jaren gemonitord hoe het aantal geïnstalleerde warmtepompen, het aantal installateurs, de installatietijd en de kostprijs van de warmtepompen zich ontwikkelt. Het aantal beschikbare warmtepompen en het aantal vakbekwame installateurs moet flink opgeschaald worden. Ten slotte zullen er innovaties moeten komen om de installatietijd te verkorten. Dit kost nu te veel tijd en capaciteit.

Aandachtspunten
Het nieuwe beleid brengt volgens de aanwezigen verschillende aandachtspunten met zich mee. Vanuit de branche zijn er zorgen dat door het nieuwe beleid juist te lang aan aardgas wordt gekleefd. Door nu een overstap te maken naar een hybride warmtepomp blijft bij veel huishoudens de afhankelijkheid van aardgas voor de hele levensduur van een hybride warmtepomp. Het risico ontstaat dat woningeigenaren achterover leunen als ze een hybride warmtepomp hebben genomen en dan denken dat ze klaar zijn.

Een tweede aandachtspunt ziet de branche in het gebrek aan kennis, kunde en capaciteit. Er zijn op dit moment te weinig vakbekwame mensen die warmtepompen kunnen installeren. Daarbij kost het nu te veel tijd om een warmtepomp te installeren. Ook zijn er door het gebrek aan kennis bij woningeigenaren zorgen dat er ‘schijn’ hybride warmtepompen ontstaan. Er worden dan veelal goedkope warmtepompen, met schadelijke koelstoffen, geïnstalleerd die in de praktijk weinig tot niet werken.

Een derde aandachtspunt is het gebruik van data om het nieuwe beleid te monitoren. In Nederland hebben we de beste data, maar deze zijn door wetgeving lastig in te zetten. Data helpen om maatwerk te verschaffen en dat is hard nodig in de warmtetransitie. Het helpt bijvoorbeeld om verschillende uitdagingen inzichtelijk te maken, om de status van een woning te koppelen aan de inkomens- en vermogenssituatie van een woningeigenaar en daarmee maatwerk te verschaffen in financiering en ten slotte om het effect van het beleid de komende jaren te monitoren.

Bied handelingsperspectief!

Bovenstaande uitdagingen gaan vooral over de techniek. Net zo essentieel als de techniek is de mens in de warmtetransitie. Veranderingen in gedrag en mensen blijvend stimuleren te verduurzamen is tegelijk de grootste uitdaging én de belangrijkste oplossing. Het beleid dat voor ons ligt, zorgt voor een stok achter de deur. Daarnaast is een duidelijk handelingsperspectief voor woningeigenaren nodig. Daarom hierbij een oproep aan de Rijksoverheid: bied handelingsperspectief aan woningeigenaren, geef duidelijk aan welke stappen zij moeten zetten en verschaf duidelijke informatie over welke woningen wanneer geschikt zijn voor een hybride warmtepomp! Zo maken we de warmtransitie tot een succes.

Al met al is er een hoop kennis gedeeld en informatie opgehaald. Samen met de sprekers denken we na over een vervolg. Aan iedereen die aanwezig was: hartelijk dank voor jouw bijdrage! En aan DWA: hartelijk dank voor de gastvrijheid en het hosten van het mini-congres!

Verder praten? Neem contact op met brancheambassadeur energietransitie Mirjam Pronk (mirjam.pronk@sweco.nl) of programmamanager klimaatadaptatie en energietransitie Esther Snepvangers (esther.snepvangers@nlingenieurs.nl).

* Het mini-congres vond plaats onder Chatham House Rules, oftewel: wat besproken werd mag gedeeld, maar er mag niet gedeeld wie wat gezegd heeft.