'Circulair ontwerpen is een opdracht die de oudere generatie van de jongere generatie heeft gekregen'  

Op 24 september 2025 kwamen 157 professionals uit de bouw- en infrasector bijeen voor het Symposium Circulair Ontwerpen. De bijeenkomst, georganiseerd door de Vakgroep Ingenieursbureaus van Bouwend Nederland, Rijkswaterstaat en NLingenieurs, stond in het teken van hoe circulariteit in de praktijk vorm krijgt: van ontwerp tot aanbesteding en uitvoering. 

Circulair bouwen begint bij ontwerp 

Circulair bouwen vraagt van ontwerpers om al vroeg na te denken over hergebruik, losmaakbaarheid en de levensduur van materialen. Tijdens het plenaire programma deelden Britte van Kortenhof (Dura Vermeer) en Dolf Rietberg (Rijkswaterstaat) hun visie op de stand van zaken in de sector. Waar circulariteit in de GWW- en dijkensector langzaam voet aan de grond krijgt, is hergebruik bij kunstwerken nog geen vast onderdeel van het proces. Rijkswaterstaat ontwikkelt daarom een eigen catalogus van herbruikbare onderdelen, met opslag op het Duivelseiland bij Dordrecht. 

Samenwerken voor circulaire impact 

Menno Rubbens (Cepezed Projects) en Arend van de Beek (Lagemaat) benadrukten het belang van samenwerking tussen ontwerpers, ontwikkelaars en slopers. Circulair ontwerpen gaat volgens hen verder dan recyclen: hergebruik moet integraal onderdeel zijn van de ontwerpopgave. Lagemaat beheert inmiddels een circulaire hub met zorgvuldig geselecteerde en opgeslagen bouwmaterialen. Voorwaarde is dat opdrachtgevers hier tijd en ruimte voor vrijmaken. 

Uitvraag Rijkswaterstaat en Rijksvastgoedbedrijf 

Evelien Ploos van Amstel (Rijkswaterstaat) en Marten de Bruin (Rijksvastgoedbedrijf) lichtten toe hoe hun organisaties circulariteit stimuleren via beleid en aanbestedingseisen. Denk aan maximale CO₂-uitstoot, eisen voor biobased en hergebruikte materialen, en ontwerpen voor demontage. In een interactieve workshop werden deelnemers uitgedaagd om circulariteit direct toe te passen op realistische ontwerpvraagstukken. Dit was een leerzame oefening die om een andere manier van denken en ontwerpen vroeg. 

Barrières om te beginnen 

Wouter Schik (Arcadis/NLingenieurs) benadrukt dat er weinig zekerheden zijn en dat een perfecte oplossing niet bestaat. Daarom zijn een goede risicoanalyse, openheid en het benutten van de lokale context van groot belang. Zijn advies: wacht niet op de perfecte oplossing, maar ga vooral aan de slag. 

Praktijkvoorbeelden en lessen uit deelsessies 

De deelsessies boden volop ruimte voor kennisdeling. Onder meer IMd, Meijs Ingenieurs, ABN AMRO, Boskalis, Natuurmonumenten en de Roelofs Groep deelden hun aanpak. Van circulaire ambities bij opdrachtgevers tot ontwerpen met secundaire materialen buiten de normen om. De sessies maakten duidelijk dat het kan, mits er ruimte is voor samenwerking en experiment. 

Het slotwoord kwam van een TU-studente, naar eigen zeggen “veruit de jongste in de zaal”, die momenteel werkt aan een scriptie over circulair ontwerpen. Zij benadrukte: "Circulair ontwerpen is een opdracht die de oudere generatie van de jongere generatie heeft gekregen. Betrek daarom de jonge generatie bij circulaire projecten. Daar ligt veel kennis." Haar opmerking werd met applaus uit de zaal ondersteund.