In dit interview vertelt Tom Borst, een van de drijvende krachten achter de digitale agenda bij Arcadis, over de kracht van ‘duidelijke data’ in de bouwsector. Van belasting-inning in Spanje tot digitale vergunningen in Estland: overal in Europa wordt data-uitwisseling gestimuleerd. Tom vertelt hoe Nederland dankzij initiatieven zoals digiGO en diverse standaarden al goed op weg is. Vanuit NLingenieurs pleiten we ook voor het gebruik van standaarden helpen om digitale data te beheren en uit te wisselen in de bouw. Toch blijft het een uitdaging om databases beter te verbinden en toegankelijk maken voor diverse doelgroepen. Dit geldt voor Nederland, maar zeker ook voor de internationale context.

--

Maak een gebouw meer waard met duidelijke data

Overal in Europa werken landen aan betere data uitwisseling in de bouw- en technieksector. Spanje heeft de data nodig om belasting te innen. In Estland worden alle vergunningen digitaal opgeslagen, vertelt Tom Borst, jarenlang een van de trekkers van de digitale agenda bij Arcadis. Samen met Ecorys, TNO en Contecht  heeft hij voor de Europese Unie een raamwerk opgezet voor data uitwisseling op Europees niveau. Dit zogeheten Digital Building Logboek moet bestaande data met elkaar verbinden en daarmee aansluiten op digitale werkwijzen per land, ook die van Nederland. 

Databases verbinden

“Nederland is via digiGO goed bezig met het ontsluiten van data in de bouw- en technieksector,” zegt Borst. “Ook het Kadaster is ver met een digitale database. Alleen moet die database nog gevuld worden, dat is altijd een uitdaging. En we hebben Madaster, het materialenpaspoort, dat allerlei data bevat. Al deze initiatieven maken data voor een specifieke doelgroep beschikbaar. De uitdaging is deze databases te verbinden en beschikbaar te maken voor meerdere doelgroepen.

Standaarden voor digitaal data delen

Ketenstandaard Bouw en Techniek is nauw betrokken bij digiGO. Als onafhankelijke partij beheert Ketenstandaard onder meer STABU, NL-SfB, ETIM en DICO, standaarden om het digitaal verbinden van data te bevorderen. Borst: “De NL-SfB standaard hebben we binnen Arcadis gekoppeld aan de elementen in onze BIM-modellen. Voor ons is dit een belangrijke manier voor het classificeren van elementen. Het is onderdeel van de controle van de modellen en het maakt een koppeling naar kostenramingen. Indien noodzakelijk is het een basis om data uit te wisselen met andere standaarden via mapping tables. En STABU gebruiken we om bestekken te schrijven voor gebouwen. Het voordeel is dat STABU aansluit op de werkstromen van een aannemer die deze werkstromen dan weer makkelijk bij zijn onderaannemers kan neerleggen. Ook gebruiken we STABU voor de technische beschrijving van bouwelementen. Omdat STABU specificaties aansluiten bij de NL-SfB codes biedt dat weer een betere aansluiting op een BIM-omgeving.”

Data beheren via digitaal bouwwerkdossier

“De recent door Ketenstandaard gepubliceerde whitepaper over het digitaal bouwwerkdossier maakt duidelijk hoe al deze standaarden helpen om data bij de bron te beheren en met verschillende betrokkenen te kunnen delen,” zegt Borst. “Uiteindelijk maakt dit informatie makkelijker toegankelijk voor opdrachtgevers en eigenaren van een bouwwerk. Adviseurs en ontwerpers vullen het digitaal bouwwerkdossier naarmate meer data beschikbaar zijn. Aannemers raadplegen en bewerken het bouwwerkdossier in de realisatiefase. En vastgoedbeheerders kunnen op basis ervan de juiste onderhoudsplanning maken.” 

Gebouweigenaar is verantwoordelijk

Borst: “Vanuit NLingenieurs pleiten we ook voor het gebruik van standaarden die de uitwisseling van data mogelijk maken. Dat gaat al best goed in de bouwketen, tenminste wat betreft het uitwisselen van data op een specifiek moment. De EU richt zich op het beschikbaar stellen van data gedurende de hele levenscyclus van een bouwwerk. Hoe dat kan staat duidelijk beschreven in de whitepaper over het digitaal bouwwerkdossier. De gebouweigenaar moet die data bij elkaar krijgen en houden. Op dit moment voelen de meeste gebouweigenaren zich daar niet verantwoordelijk voor, maar er zijn belangrijke prikkels om die data goed op orde te krijgen.”

Meerwaarde

“Als we bij Arcadis due diligence onderzoek doen, merken we dat er meer wordt betaald voor gebouwen van eigenaren die hun data op orde hebben,” zegt Borst. “Die meerwaarde ontstaat doordat financiële transacties sneller kunnen verlopen omdat duidelijker is wat je precies koopt. Met het Digital Building Logboek wil de EU stimuleren dat ook grensoverschrijdende transacties soepeler verlopen.” 

Tijdwinst

“Welke data je nodig hebt, hangt onder meer af van de bouwfase,” aldus Borst. “Als ingenieursbureau zijn we op dit moment veel bezig met renovaties. Laatst ben ik bij de renovatie van een parkeergarage uit 2010 geschrokken van hoe weinig informatie er beschikbaar was. Het is tijdrovend om de status van het onderhoud te onderzoeken. Hoe ouder een bouwwerk, hoe meer tijd het kost om de juiste informatie boven tafel te krijgen. Er is dus veel tijdwinst te behalen en minder capaciteit nodig als je de data meteen beschikbaar hebt. Ten slotte neemt ook de kwaliteit van een te renoveren bouwwerk toe als je over de juiste data beschikt. Dan kan je immers kwalitatief betere ontwerpen maken.”

Wie staat centraal bij databeheer?

“De voordelen van digitaal data kunnen delen zijn duidelijk,” zegt Borst. “Alle soorten databases, ook die van bijvoorbeeld ETIM voor productclassificaties, moeten allemaal ergens samenkomen. Het is de vraag wie of wat centraal staat in het beheer van alle data. De Nederlandse overheid moet daar een platform voor in het leven roepen, bijvoorbeeld vanuit een partij die breed actief is en landelijk draagvlak heeft, zoals het Kadaster. Elk land heeft een soortgelijke instelling als het Kadaster, dus dat is een voor de hand liggende partij.”

Aansluiten op Europees raamwerk

Borst: “Het belangrijkste wat er nu moet gebeuren, is het op elkaar aansluiten van databases zodat alle data meer openbaar beschikbaar worden. Hoe je op een veilige en betrouwbare manier al deze data kunt delen, staat goed beschreven in de whitepaper over het digitaal bouwwerkdossier. Het zou mooi zijn als dit uiteindelijk ook aansluit op het Europese Digital Building Logboek.”

Download whitepaper over het digitaal Bouwwerkdossier

Download position paper digitalisering van NLingenieurs